Nitelikli İş Gücü Göçü Yasası Sıkça Sorulan Sorular
Almanya, 2030 yılına kadar giderek artacak olan işçi açığını kapatmak için yabancı işçilere kapıları açma kararını yasalaştırıyor. Hükümet, işçi alımı ile ilgili yasa tasarısını hazırladı ve meclise sundu. Bakanlar Kurulu tarafından onaylanan tasarıya göre “nitelikli işgücüne” vize ve çalışma hakkı kolaylığı tanınacak.
“Nitelikli İşçi Alımına İlişkin Yasa” başlığını taşıyan 29 Mart 2023 tarihli Bakanlar Kurulu yasa tasarısı öncelikli olarak 2022 yılında büyük oranda sıkıntısı çekilen yaklaşık 2 milyon “nitelikli ya da vasıfsız eleman” açığını kapatmayı hedefliyor. İşçi açığının daha da büyümemesi için, kısa süre içinde işçi alımına başlanması hedefleniyor.
1960’larda olduğu gibi, bu yasadan da yine binlerce Türk’ün yararlanması bekleniyor. Almanya’da akrabaları ya da bağlantısı olanlar Almanya’ya gitme hakkını daha çabuk elde edecek.
‘ARTIK BİR GÖÇ ÜLKESİYİZ’
Yasa tasarısı ile ilgili bilgi veren İçişleri Bakanı Nancy Feaser, “Modern bir göç yasası için sonunda fırsatı değerlendiriyoruz. Ekonomimizin ihtiyacı olan uzman personeli ülkemize kazandıracağız. Uzman ya da vasıflı personel hızla Almanya’ya gelecek ve bunların iş piyasasında yer bulmalarını sağlayacağız. Nitelikli Göçmen Yasası, sadece nitelikli kişileri kabul eden aynı zamanda onları canı gönülden isteyen bir göçmen ülkesi olduğumuzu da gösterecek” dedi.
Hazırlanan yasa taslağı, şu şartları taşıyanların Almanya’ya gelebileceğini öngörüyor:
1) İŞ ANLAŞMASI YA DA EĞİTİM: Türkiye’de bir mesleği olan, o meslekte çalışan kişiler, benzer alanda Almanya’dan iş teklifi alırsa, iş bağlantısı kurarsa, bununla vize alıp gelebilecek. Aynı şekilde ilgilendiği alanda meslek eğitimi almak ve mesleğinde gelişmek isteyenler de, meslek eğitimi ve kalfalık yeri bulursa gelebilecek. Yani mesleki eğitim ve öğretim için rahatlıkla gelmek artık mümkün olacak.
2) SERTİFİKA, İKİ YILLIK DENEYİM: Almanya’ya gelmek isteyen nitelikli işçi, bunu Türkiye’den aldığı sertifika (mezuniyet belgesi, ustalık- kalfalık belgesi, mesleki oda kaydı vs.) ile kanıtlayabilecek. En az iki yıllık iş tecrübesi aranacak.
3) DİPLOMA DENKLİĞİ ARANMAYACAK: Şimdiye kadar Almanya’da çalışmak isteyenlerden diploma denkliği isteniyordu. Artık istenmeyecek. Gelinen ülkedeki diploma yetecek. Tek şart, eğer eğitim dışında çalışma için geliniyorsa, bir işyeri bulmuş olma ve maaş garantisi olacak.
4) İŞE ALIMDA PUAN SİSTEMİ: Her bireyin işe alımında puan sistemi uygulanacak. Almanca ve İngilizce bilinmesi artı puan olacak. Mesleki deneyim, başka bir artı puan ve Almanya ile bağı olmak bir başka artı puan sayılacak. Ayrıca kişinin yaşı ve işgücü potansiyeli de puan olarak ölçülecek. 1960’larda olduğu gibi, Türkiye’de sağlık testi ya da diş kontrolü yapılmayacak.
5) HAFTADA EN AZ 20 SAAT: Çalışmak isteyenler, gerekirse haftada 20 saatten az olmamak kaydıyla işyerinde denenebilecek. Bu deneme süresi iki hafta olacak. Deneme çalışması, özellikle yüksek talep gören meslekler için geçerli.
6) TOPLU SÖZLEŞME VE SOSYAL GÜVENLİK: Bazı durumlarda, çok fazla şart aranmaksızın 8 aylık çalışma izni verilecek. Ama en önemlisi bu kişiler sendikalı olacak, toplu sözleşme hakkı olacak ve ilk günden itibaren sosyal güvenlik primleri yatırılacak.
7) YAŞ SINIRI 45 VE 50 ÜZERİ: 45 yaşını aşmış kişilerin geldikleri ülkelerdeki emeklilik haklarına bakılacak ve uzun süre prim ödemişlerse, bu artı puan olarak görülecek. Puanlama sistemine göre yüksek yaş, artı puan getirmese de, örneğin iyi dil bilme, aranan meslekte uzman olma halinde yüksek yaş sorun olmayacak.
Nitelikli İş Gücü Göçü Yasası 1 Mart 2020 tarihinde yürürlüğe girecektir.
Bu tarihden itibaren vize başvuruları yeni Nitelikli İş Gücü Göçü Yasası hükümlerine göre değerlendirilecektir.
Nitelikli İş Gücü Göçü Yasası kendi başına yeni bir göç yasası değildir. İkamet Yasası ve İstihdam Yönetmeliği gibi mevcut düzenlemelere yönelik ilaveler ve değişiklikler içermektedir.
Üçüncü ülkelerden nitelikli iş gücünün Almanya iş piyasasına göç etmesi amaçlanmaktadır. Bunlar yüksek öğrenim görmüş kişiler ve nitelikli meslek eğitimi almış kişilerdir.
Yeni yasa iki çeşit nitelikli iş gücü tanımı yapmakta:
Meslek eğitimi almış nitelikli iş gücü, nitelikli bir meslek eğitimini tamamlamış kişilerdir. Şayet nitelikli meslek eğitimi yabancı memlekette alınmışsa, vize başvurusundan önce Almanya´daki yetkili denklik makamlarınca söz konusu meslek eğitiminin Almanya´daki meslek eğitimi ile eşdeğer olup olmadığı değerlendirilir.
Akademik eğitim almış nitelikli iş gücü, Almanya´da bir yüksek okuldan mezun veya denklik işlemleri tamamlanmış yabancı bir yüksek okulundan mezun ya da Almanya´daki yüksek okul diplomasına benzer yabancı ülke yüksek okul diplomasına sahip kişilerdir.
Herhangi bir niteliğe sahip olmayan veya düşük nitelikli kişiler yasaya göre nitelikli iş gücü değildirler.
Hayır.
Nitelikli İş Gücü Göçü Yasası, Almanya´ya giriş yapılmadan önce yabancının sahip olduğu eğitiminin denklik işlemleri kapsamında eşdeğer olup olmadığının tespitini zorunlu kılmakta. Yasa, herhangi bir niteliğe sahip olmayan veya düşük nitelikli kişilere Almanya iş piyasasına erişim için yeni imkânlar sağlamıyor.
Aşağıdaki durumlarda nitelikli iş gücü olarak ikamet izni alabilirsiniz:
- Yurtdışında aldığınız yeterliliğe Almanya’dan denklik aldıysanız *,
- Size somut bir istihdam yeri verildiyse ve istihdamı sağlayan işveren tarafından „Erklärung zum Beschäftigungsverhältnis“** isimli form doldurulduysa,
- Meslek icra etme izni aldıysanız (veya bu iznin size verileceğine dair teminat aldıysanız) veya “düzenlenmiş meslek” (reglementierter Beruf)1) olarak ifade edilen (örneğin sağlık alanındaki) bir meslekte çalışmak istiyorsanız,
- Örneğin geçerli pasaport, geçiminizi sağlayacak şekilde yeterli gelir vs. gibi yabancılar hukukuna dayalı genel şartları yerine getiriyorsanız.
1)Almanya’da bazı meslekler yasalarla düzenlenmektedir. Yasalarla düzenlenmiş demek Almanya’da meslekte çalışabilmek için mesleki deneyiminize denklik almanızın gerekmesidir. Bu yasal bir koşuldur.
Tüm şartları yerine getirdiğinizde ve gerekli tüm belgeleri ibraz edebildiğinizde vize başvurunuzu yapmalısınız. Şayet yurtdışından aldığınız yeterliliğinizin denkliği henüz kabul edilmediyse, vize başvurunuzun işleme alınması mümkün değildir.
* Almanya’da meslek eğitiminizi veya yüksekokul eğitiminizi tamamlamışsanız, denklik gerekmemektedir. Yurtdışından alınan yeterliliklerin denkliğinin kabulü için farklı makamlar yetkilidir.
Nitelikli iş gücü şartlarını yerine getiriyorsanız ve aşağıdaki özelliklere sahipseniz “Blaue Karte EU“ (AB Mavi Kart) başvurusu yapabilirsiniz:
- En az bir yıllığına somut bir istihdamınız varsa,
- İstihdam sahip olduğunuz yeterlilikle uyumluysa,
- Yıllık maaşınız brüt en az 55.200 Avro ise.
Bu durumda Federal İş Ajansının onayı gerekmemektedir.
Belirli meslekler (örneğin tıp doktoru, mühendislik alanı, fen bilimleri, matematik ve IT (enformasyon teknolojileri) alanı için nitelikli iş gücünü Federal İş Ajansı onaylamakta ve yıllık gelirin 43.056 Avro olması yeterlidir.
Şayet “AB Mavi Kart” için şartları yerine getiremiyorsanız, yeterliliğinize uygun kalifiye istihdamı icra etmek amacıyla ikamet izni başvurusu yapabilirsiniz. Bunun anlamı şudur: Sahip olduğunuz yeterlilik sayesinde somut bir işi yapacak durumda olmalısınız. İstihdam mutlaka kalifiye bir iş için olmalıdır. Yardımcı işçi ve pratikle öğrenilen meslekler için bu husus geçerli değildir. İcra edilecek meslek mutlaka yeterliliğe sahip bir meslek olmalıdır. Yurtdışında alınan bir yeterliliğin çalışmak istediğiniz istihdamla uyumlu olup olmadığını Federal İş Ajansı değerlendirir..
Şayet aşağıda belirtilen şartları yerine getiriyorsanız IT alanında çalışmak için nitelikli iş gücü olarak yeterlilik kanıtı sunmanız gerekmez:
- Son yedi (7) sene en az üç yıllık meslek deneyimiyle mukayese edilebilir yeterlilik
- En az yıllık brüt 49.680 Avro maaş geliri
- B1 düzeyinde Almanca bilgisi, münferit durumlarda bundan feragat edilebilir (örneğin somut iş alanında sadece İngilizce bilgisinin yeterli olacağının kanıtlanması gibi)
Sahip olduğunuz yeterlilik sayesinde kalifiye bir işi yapmak üzere ikamet izni alabilirsiniz. Birbirine yakın dallarda da çalışabilme imkânına sahipsiniz. Sahip olduğunuz yeterlilik sayesinde somut işleri yapacak durumda olmalısınız. Yardımcı işçi ve pratikle öğrenilen meslekler için bu husus geçerli değildir. Yurtdışında aldığınız yeterliliğin çalışmak istediğiniz işle uyumlu olup olmadığını Federal İş Ajansı değerlendirir.
Yabancı memlekette alınan meslekî yeterlilik belgenize veya diplomanıza dair denklik işlemleri hakkında aşağıdaki linklerden (Linkler Almanca’dır) bilgi edinebilirsiniz:
Make in in Germany ve https://www.anerkennung-in-deutschland.de
Şayet yurtdışında aldığınız meslek eğitimi tamamen tanınmamış ve Almanya’da alınan bir eğitimle kıyaslandığında eksiklikler tespit edildiyse, yurtdışında almış olduğunuz meslek eğitiminin tümüyle tanınmasını sağlamak için Almanya’da yeterlilik programlarına katılma imkânınız var. Bu uyum tedbirlerine katılımı sağlamak üzere 18 aylık ikamet imkânı mevcut olup, ikameti iki yıla kadar uzatmak mümkündür. Genelde bunun için gerekli ön şart Almanca bilgisidir, dil seviyesinin en az A2 düzeyinde olması gerekir. Uyum programına eşlik eden çalışma bazı kısıtlamalarla mümkün olabilir.
Federal İş Ajansı ile iş idaresinden sorumlu kurumlar arasında bazı Eyaletlerde belli meslek grupları için aracılık konusunda yapılan mutabakat çerçevesinde Almanya’daki denklik süreçlerini organize ederken istenilen istihdamda çalışmak mümkün olabilir.
Evet, Almanya’ya okulda veya işletmede eğitim almak amacıyla seyahat edebilirsiniz. Eğitime ön hazırlık amacıyla veya meslekle bağlantılı bir dil okulunu ziyaret etmeniz de mümkündür. Yeterliliğe sahip eğitime başlamak için en az B1 düzeyinde Almanca bilgisi gereklidir. Şayet dil bilgisi ön hazırlık kapsamında öğrenilecekse veya eğitim kurumu tarafından teyit edilecekse dil düzeyi şartı aranmamaktadır.
Eğitimin yanı sıra haftada on saate kadar çalışmak mümkündür.
Şayet 25 yaşından küçükseniz, eğitim yeri aramak için Almanya’ya giriş yapabilirsiniz. Ancak bunun için B2 düzeyinde Almanca bilgisi, yurtdışındaki bir Alman okulundan alınan diploma veya yüksekokul okumaya imkân veren okul diploması gereklidir. Bu kapsamdaki bir ikametin sınırı altı aydır.
Şayet yurtdışında aldığınız yeterlilik tanınmış* ise sahip olduğunuz yeterlilikle sizi yeterli kılacağı mesleği aramak için nitelikli iş gücü olarak altı aya kadar süreli vize başvurusunda bulunabilirsiniz. “Düzenlenmiş meslekte” (örneğin sağlık alanında) çalışacaksanız,” meslek icra etme izni” (Berufsausübungserlaub) veya alınmış onay belgesi ibraz edilmelidir. Meslek eğitimi almış nitelikli iş gücü çalışmak istediği işe uygun düzeyde (genelde B1 düzeyinde) Almanca bilgisine sahip olmalıdır**.
Alınan vize, haftada on saate kadar deneme amaçlı çalışmaya izin vermektedir.
Bu dönem için ailenin Almanya’ya gelip yerleşmesi mümkün değildir.
* Eğer meslek eğitimini veya yükseköğreniminizi Almanya’da tamamladıysanız, diplomaların/yeterliliğin tanınması gerekli değildir. Yurtdışında alınan yeterliliklerin tanınmasından farklı makamlar sorumludur. Bununla ilgili bilgiyi aşağıda yer alan sayfalardan öğrenebilirsiniz:
– www.Anerkennung-in-Deutschland.de
– Hotline „Arbeiten und Leben in Deutschland“: +49 30 1815 – 1111 (Almanya’da Çalışma ve Yaşama Bilgi Hattı)
– Zentralstelle für ausländisches Bildungswesen (https://www.kmk.org/zab/zentralstelle-fuer-auslaendisches-bildungswesen.html)
Eğer yükseköğrenim diplomanız varsa ve “düzenlenmiş meslekte” çalışmak istiyorsanız, diplomanızı “anabin” veri bankasına kaydetmeniz yeterli olabilir. Bununla ilgili bilgiyi burada bulabilirsiniz: https://anabin.kmk.org/anabin.html
** “Düzenlenmiş mesleklerle” ilgili bilgiye buradan ulaşabilirsiniz: (https://www.anerkennung-in-deutschland.de/html/tr/). Meslek icra etme izni veren makamlar, yeterlilikle ilgili karar veren merciilerdir.
Evet. “AB Mavi Kart” alamıyorsanız ve yıllık maaşınız brüt 45.540 Avro’nun altındaysa ilaveten uygun bir emekliliği ibraz etmelisiniz. İlave emeklilik olarak vatanınıza veya başka bir ülkeye ait emeklilik sigortasından, özel emeklilik veya yaşam sigortasından alacağınız, gayrimenkul veya başka mal varlığı bağlantılı alacağınız kanıt olarak geçerlidir.
Nitelikli iş gücünün eşi ve reşit olmayan çocukları (yani çekirdek aile denilen aile bireyleri) aile birleşimi amacıyla vize başvurusunda bulunabilirler. Nitelikli iş gücü vize başvurusu yapıldığında aile bireyleri de aile birleşimi vize başvurusunu yapabilir. Başvurularla ilgili olumlu yönde karar verilebilmesi için Alman devletinden yardım almadan tüm ailenin geçimine yetecek gelirin ve yeterli büyüklükte bir dairenin olması gerekiyor. Eşlerin Almanya’ya gelmeden önce yeterli düzeyde Almanca bilmeleri prensipte beklenen bir husustur. Bu nedenle vize başvurusundan önce dil bilgisinin en düşük seviyesi olan A1 belgesi ibraz edilmelidir. A1 belgesinin ibrazıyla ilgili bazı istisnalar söz konusudur (örneğin nitelikli iş gücü AB Mavi Kartı şartlarını yerine getirmesi gibi). Çekirdek ailenin başvuruları ileri bir tarihte de yapılabilir. Ancak bu durumda da nitelikli iş gücünün Almanya’daki istihdamı, geliri, ikamet edilecek dairenin durumu ve eşin dil bilgisiyle ilgili belgeler ibraz edilmelidir. Nitelikli iş gücünün çocukları 16 yaşın üstündeyse ve daha sonra ebeveynin yanına gelecekse, Alman diline vakıf olmaları gerekir.
Şayet bir işveren bulduysanız, çalışacağınız yerdeki yabancılar dairesi nezdinde sizin adınıza hızlandırılmış nitelikli iş gücü sürecine *başvurmak üzere bu işvereni yetkilendirebilirsiniz. Yabancılar dairesi işvereninize konuyla ilgili danışmanlık verir ve yurtdışından aldığınız yeterliliklerin tanınması için başvuruda destek olur. Yabancılar Dairesi, Federal İş Ajansının onayını alır. Denkliği veren makam ile Federal İş Ajansı belli bir sürede karar vermek zorundadır. Bu sürecin ücreti 411 Avro’dur. Buna yeterliliklerin tanıma ücreti de eklenecektir. Şayet yurtiçinde incelenmesi gereken tüm şartlar tamamlandıysa, yabancılar dairesi ön onayı verir ve bunu işvereninize gönderir. Bu ön onay elinize ulaştığında vize başvurusu için Almanya’nın dış temsilciliğinden randevu alabilirsiniz ki bu randevu üç (3) hafta için verilmiş olmalıdır. Söz konusu randevu sırasında ön onayın aslını diğer evraklarla ** birlikte ibraz etmelisiniz. Yurtdışı temsilciliği genelde 3 hafta içinde vize başvurusuyla ilgili kararını verecektir. Vize ücreti 75 Avro’dur.
* Hızlandırılmış nitelikli iş gücü süreci aşağıdaki şartlarda mümkündür:
– Meslek eğitimli nitelikli iş gücü
– Akademik eğitimli nitelikli iş gücü
– Üst düzey yeterliliğe sahip kişi
– Araştırmacı / bilim insanı
– Yönetici
– Meslek eğitimi
– Yurtdışı meslek yeterliliğinin tanınmasına yönelik program
** Başvuru sırasında ibrazı gerekli olan belgelerin listesine yetkili yurtdışı temsilciklerinin internet sayfasında bulabilirsiniz.
Hızlandırılmış nitelikli iş gücü süreci sadece bazı nitelikli iş gücü ve bazı kıyaslanabilir durumlarda mümkündür. İşvereniniz Federal İş Ajansı nezdinde de ön onay alınmasını talep edebilir. Ancak Federal İş Ajansı sadece istihdamla bağlantılı şartları inceler. Ajans, vizenin verilmesiyle ilgili şartları dikkate almaz. Şayet nitelikli iş gücü olarak yeterliliğinizin tanınmasında desteğe ihtiyacınız varsa, bu işlem uygun değildir. Örneğin bir atama/gönderme kapsamında geçici olarak Almanya’da çalışacaksanız bu işlem yararlıdır.
Aşağıda belirtilen sayfalardan ve kurumlardan bilgi alabilirsiniz:
- www.make-it-in-germany.com
“Make it in Germany” yurtdışından gelen nitelikli iş gücü için Federal Hükümetin oluşturduğu sayfadır.
- www.anerkennung-in-deutschland.de
Federal Hükümete ait yurtdışı meslek yeterlilikleri konusunda bilgi veren sayfadır.
- “Arbeiten und Leben in Deutschland” (Almanya’da Çalışma ve Yaşama) isimli sayfa (https://www.make-it-in-germany.info.tr/) veya telefon hattı +49 30 1815 – 1111
- Zentrale Servicestelle Berufsanerkennung-ZSBA (Meslek Diplomaları Tanıma Merkezi) (01.03.2020’den itibaren) ve
Yurtdışındaki bazı danışma servisleri (“Pro Recognition” çerçevesinde farklı yurtdışı ticaret odalarında tanınmayla ilgili danışmak verenler). Bununla ilgili bilgiyi www.anerkennung-in-deutschland.de) sayfasında bulabilirsiniz.
Ngls Yabancı Dil Dünyası
İstanbul Maltepe’de bulunan Ngls Yabancı Dil Dünyası, Maltepe İngilizce Kursu, Maltepe Almanca Kursu, Maltepe İspanyolca Kursu, Maltepe Turkish Course, Maltepe Arapça Kursu olmak üzere tüm dillerde eğtim hizmeti vermektedir. Almanya’nın geçerli olarak kabul ettiği Almanca Telc ve Almanca Goethe Sınavlarına da hazırlamaktadır.